Η επιλογή του στήθους: Δύναμη, Ελευθερία και Ανάδειξη

Πριν ξεκινήσετε το καλοκαίρι, σας υπενθυμίζουμε καθημερινά να ενυδατώνεστε, να φοράτε ρούχα που αναπνέουν, αντηλιακή προστασία και να αποφεύγετε την υπερθέρμανση όταν... θηλάζετε το μωρό σας!

Τώρα που έχω την προσοχή σας, ας συζητήσουμε για την Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού. Μια εβδομάδα που σκοπό έχει να ευαισθητοποιήσει, να ενημερώσει και να αναδείξει την ανάγκη της γυναίκας του 21ου αιώνα για ένα υποστηρικτικό περιβάλλον ενάντια σε κοινωνικές και εργασιακές προκλήσεις. Προσωπικά, αναρωτιέμαι γιατί χρειάζεται μία τέτοια εβδομάδα; Γιατί πρέπει να συζητάμε περισσότερο για μια τόσο φυσική διαδικασία;

Ο θηλασμός (κυρίως δημόσια) εξελίχθηκε σε ταμπού ξεκινώντας από τις καλλιτεχνικές τάσεις και τα είδωλα του 19ου αιώνα. Σταδιακά, αυτό οδήγησε τις κοινωνίες να είναι λιγότερο ανεκτικές απέναντί του, επιδεικνύοντας μεγαλύτερη δυσφορία και συνδέοντας το θηλασμό με λιγότερο «πολιτισμένες» πρακτικές [1]. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, Ευρωπαίοι επιστήμονες και εταιρείες στις ΗΠΑ είχαν ήδη διαθέσει στην αγορά παρασκευασμένες παιδικές τροφές. Η μεταπολεμική εποχή επιδείνωσε περαιτέρω τις κοινωνικές αντιθέσεις, κάνοντας διάκριση μεταξύ των οικογενειών που ήταν οικονομικά σε θέση να προσφέρουν περισσότερα στους απογόνους τους και εκείνων που δεν ήταν. Με ισχυρότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση, οι γυναίκες άρχισαν να εισέρχονται όλο και περισσότερο στο εργατικό δυναμικό. Στις μέρες μας, τα ανταγωνιστικά εργασιακά περιβάλλοντα έχουν επηρεάσει τις μητέρες, επιβάλλοντας ένα «σφιχτό πρόγραμμα» για τις γυναίκες που έγιναν πρόσφατα μητέρες. Πολύ συχνά συναντάται να πρέπει να επιστρέψουν στην εργασία τους το συντομότερο δυνατό, κατευθύνοντάς τες να θηλάζουν λιγότερο και να συμβιβάζονται με εναλλακτικές λύσεις για παιδικές τροφές. Με άλλα λόγια, το πρόγραμμα ενός μωρού προσαρμόζεται στα τρέχοντα δομικά εμπόδια των κοινωνιών μας.

Στο παρασκήνιο αυτής της πραγματικότητας, οι επιστήμονες προσπαθούν να ρίξουν φως στις μακροπρόθεσμες επιδράσεις του θηλασμού. Μελέτες έχουν δείξει τα οφέλη στην ανάπτυξη του εγκεφάλου ,τον χαμηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας στη μετέπειτα ζωή του παιδιού [2, 3], καθώς και τα ανοσολογικά οφέλη, τα οποία ρυθμίζονται μέσω της μεταφοράς παθητικής ανοσίας από τη μητέρα. Παράλληλα, η ανάλυση δεδομένων από επιδημιολογικές μελέτες έδειξε ότι ο θηλασμός μπορεί να μειώσει τους κινδύνους καρκίνου του μαστού [4] και των ωοθηκών [5], καθώς και διαβήτη τύπου 2 [6]. Επιπλέον, επηρεάζεται θετικά κι η ψυχική υγεία της μητέρας. Η απελευθέρωση της ωκυτοκίνης αυξάνεται και η μητέρα αισθάνεται μια αίσθηση ολοκλήρωσης και ενδυνάμωσης. Ως αποτέλεσμα, παρουσιάζει αυξημένη αυτοεκτίμηση καθότι είναι σε θέση να προσφέρει στο μωρό της [7].

Παρά τα γνωστά οφέλη, το θέμα αυτό εξακολουθεί να αντιμετωπίζει φραγμούς. Η πληροφόρηση είναι ελλιπής ως προς τις καλές πρακτικές για αποτελεσματικό θηλασμό ή όταν η μητέρα αντιμετωπίζει προβλήματα, έχει απορίες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και χρειάζεται συμβουλές από εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας. Κρίνεται επίσης σημαντικό να εφαρμοστούν πολιτικές εργασίας σε εθνικό επίπεδο για την προστασία των μητέρων, την παροχή ενός υποστηρικτικού, ευέλικτου περιβάλλοντος καθώς και φυσικό χώρο στο περιβάλλον εργασίας για την ικανοποίηση τυχόν αναγκών. Η υποστήριξη της κοινότητας αποτελεί ένδειξη καθημερινού σεβασμού, πράγμα που σημαίνει ότι οι γυναίκες θα πρέπει να αισθάνονται σίγουρες ότι μπορούν να θηλάσουν οποτεδήποτε και οπουδήποτε, ξεκινώντας από την τοπική καφετέρια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μαζί με τη UNICEF, οργανώνει ετήσιες εκστρατείες, τονίζοντας τη σημασία των κοινωνικών πόρων και της προσωπικής ευθύνης. Η Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού 2025 [8] εστιάζει στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, υπογραμμίζοντας πώς η υποστήριξη από όλα τα μέτωπα μπορεί να μειώσει το κλιματικό αποτύπωμα που δημιουργείται από τις τεχνητές παιδικές τροφές. Όλα ξεκινούν από εμάς. Το να αναλάβουμε να υποστηρίξουμε, να ακούσουμε, να ενημερώσουμε και να ενδυναμώσουμε την αλλαγή, μπορεί να γεφυρώσει τα εμπόδια και να αποστιγματίσει τον θηλασμό.

Πηγές:

[1] Inventing Baby Food: Taste, Health, and the Industrialization of the American Diet, Amy Bentley, University of California Press.

[2] Breastfeeding: crucially important, but increasingly challenged in a market-driven world, DOI: 10.1016/S0140-6736(22)01932-8.

[3] Breastfeeding duration and brain-body development in 9–10-year-olds: modulating effect of socioeconomic levels, DOI: 10.1038/s41390-024-03330-0.

[4] Breast cancer and breastfeeding: collaborative reanalysis of individual data from 47 epidemiological studies in 30 countries, including 50 302 women with breast cancer and 96 973 women without the disease. DOI: 10.1016/S0140-6736(02)09454-0.

[5] Association Between Breastfeeding and Ovarian Cancer Risk, DOI: 10.1001/jamaoncol.2020.0421.

[6] Duration of Lactation and Incidence of Type 2 Diabetes, DOI: 10.1001/jama.. 294.20.2601.

[7] The Psychological Benefits of Breastfeeding: Fostering Maternal Well-Being and Child Development, DOI: 10.7759/cureus.46730.

[8] https://worldbreastfeedingweek.org/