Δρ. Παρασκευή Μαλλίνη: Έρευνα στον καρκίνο στο πανεπιστήμιο, σε εταιρία αλλά και στον επιστημονικό εκδοτικό κόσμο

Η Δρ. Μαλλίνη είναι συντάκτρια στο Nature Communications, ένα από τα πιο  διάσημα επιστημονικά περιοδικά υψηλού προφίλ σε τομείς STEM, όπου χειρίζεται δημοσιεύσεις σχετικά με τη γονιδιωματική του καρκίνου.

Πήρε το πτυχίο της στη Μοριακή Βιολογία και Γενετική από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το μεταπτυχιακό της από το Πανεπιστήμιο του Leeds εστιάζοντας στην ανθρώπινη γενετική. Κατά τη διάρκεια του διδακτορικού και μεταδιδακτορικού της στο Πανεπιστήμιο του Newcastle εργάστηκε πάνω στα βλαστοκύτταρα του καρκίνου του μαστού και την αντοχή τους στα φάρμακα. Στη συνέχεια, εργάστηκε για την Immunocore, μια εταιρεία βιοτεχνολογίας που εργάζεται για τη δημιουργία βιολογικών θεραπειών πρώτης κατηγορίας στην ογκολογία καθώς και μολυσματικών και αυτοάνοσων ασθενειών. Τον Ιούνιο του 2020 αποφάσισε να αλλάξει την καριέρα της και να μεταβεί στον εκδοτικό κόσμο της επιστήμης και στην εκδοτική ομάδα του Nature Group ως Συντάκτρια. Η Παρασκευή μίλησε στις Greek Women in STEM για την εμπειρία της στον ακαδημαϊκό χώρο, στην εταιρία αλλά και στον τομέα των επιστημονικών εκδόσεων, δίνοντάς μας την ευκαιρία να μάθουμε για αυτό το πολύ ενδιαφέρον μονοπάτι εργασίας στους τομείς STEM. 

Μπορείτε να μας εξηγήσετε με απλά λόγια τι συμπεριλαμβάνει η δουλειά σας; 

H δουλειά μου σαν συντάκτης στο Nature Communications περιλαμβάνει κυρίως την επίβλεψη όλων των σταδίων δημοσίευσης μιας επιστημονικής μελέτης, από την αρχική αξιολόγηση, την εύρεση των κατάλληλων κριτών έως τη λήψη αποφάσεων με βάση τις εκθέσεις αυτών και την πρόταση απαραίτητων αλλαγών πριν από τη δημοσίευση. Είμαι επίσης υπεύθυνη να απαντώ σε ερωτήματα συγγραφέων και κριτών σχετικά με τη διαδικασία δημοσίευσης ερευνητικών εργασιών. Επιπρόσθετα, μέρος της δουλειάς μου είναι και η συμμετοχή σε συνέδρια με σκοπό την ενημέρωση μου για τις πιο πρόσφατα ερευνητικά δρώμενα αλλά και την αλληλεπίδραση με τους ερευνητές.

Τι είναι αυτό που σας τράβηξε αρχικά στον τομέα της Μοριακής Βιολογίας;

Για πρώτη φορά γοητεύτηκα από τον τομέα της Μοριακής Βιολογίας όταν διάβαζα βιολογία στο Λύκειο. Η ιδέα του να ξέρω τι συμβαίνει μέσα στα κύτταρα με ενέπνευσε να κατανοήσω και να μάθω περισσότερα για τα μοριακά γεγονότα στα οποία βασίζεται τόσο η φυσιολογική λειτουργία όσο και η ασθένεια. Ο προσδιορισμός πιθανών θεραπευτικών στόχων που θα επέτρεπαν την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων στρατηγικών θεραπείας μου φαινόταν έργο πολύ σημαντικό και με μεγάλο αντίκτυπο.

Γιατί αποφασίσατε να κάνετε διδακτορικό στον κλάδο της ογκολογίας/ βιολογίας του καρκίνου; 

Ο καρκίνος παραμένει μία από τις πιο δύσκολες ασθένειες και αυτό που το καθιστά μεγαλύτερη πρόκληση είναι ότι δεν είναι μία μόνο ασθένεια. Για παράδειγμα, ο καρκίνος του μαστού, τον οποίο μελέτησα για το διδακτορικό μου, μπορεί να χωριστεί σε περισσότερους από 10 μοριακούς τύπους. Το βρήκα πολύ ενδιαφέρον από επιστημονική άποψη και συγκεκριμένα με ενδιέφερε ιδιαίτερα η έννοια των καρκινικών βλαστοκυττάρων και η συμμετοχή τους στη μετάσταση και στην ανοσία τους στα φάρμακα. Ελπίζοντας ότι η δουλειά μου θα μπορούσε ίσως να προσθέσει ένα κομμάτι στο παζλ των γνώσεων που ήδη έχουμε, ήταν η κινητήρια δύναμη που με οδήγησε να εργαστώ σε αυτόν τον τομέα. 

Τι σημαίνει genomics και πιο συγκεκριμένα cancer epigenomics;

Η γονιδιωματiκή (genomics) περιλαμβάνει τη μελέτη ολόκληρων γονιδιωμάτων οργανισμών, ενσωματώνοντας στοιχεία από τη γενετική. Χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό ανασυνδυασμένου DNA, μεθόδων αλληλουχίας DNA και βιοπληροφορικής για την αλληλουχία, τη συναρμολόγηση και την ανάλυση της δομής και της λειτουργίας των γονιδιωμάτων. Ο όρος επιγονίδιο έχει την ελληνική λέξη επί ως πρόθεμα και κυριολεκτικά σημαίνει πάνω από το γονιδίωμα. Το επιγονίδιο αποτελείται από τις χημικές ενώσεις που ρυθμίζουν το γονιδίωμα είτε τροποποιώντας το, είτε σημαδεύοντάς το, με συνέπεια τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης (ενεργοποίηση ή αδρανοποίηση). Η επιγενωμική περιλαμβάνει τη μελέτη αυτών των διαδικασιών. 

Λαμβάνοντας υπόψη πως έχετε υπάρξει μεταδιδακτορική ερευνήτρια τόσο σε πανεπιστήμιο όσο και σε εταιρία ποιες είναι οι διαφορές στην καθημερινότητα ενός ερευνητή αλλά και στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η έρευνα; 

Το να δουλεύεις σαν μεταδιδακτορικός επιστήμονας στον ακαδημαϊκό χώρο σου δίνει την ελευθερία να εργάζεσαι στις δικές σου ερευνητικές ιδέες και να σχεδιάζεις τα δικά σου πρότζεκτ. Ωστόσο, οι περισσότερες θέσεις συνοδεύονται από σύντομες συμβάσεις, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τον ερευνητή να σχεδιάσει τη δουλειά του και να κάνει μακροπρόθεσμα σχέδια για το ερευνητικό του έργο. Επιπλέον, υπάρχει πάντα η ανησυχία του να προσπαθείς να δημοσιεύσεις τη δουλειά σου εγκαίρως, με σκοπό την εξασφάλιση της επόμενης χρηματοδότησης. Συχνά η πραγματικότητα είναι ακόμα πιο περίπλοκη από αυτό που περιγράφω. Η βιομηχανία εξαλείφει το άγχος της ανάγκης εξασφάλισης χρηματοδότησης και προσφέρει μεγαλύτερη σταθερότητα στον τομέα αυτό. Ωστόσο, η βασική έρευνα συνήθως δεν αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα των εταιρειών και ευκαιρίες για κάτι τέτοιο είναι περιορισμένες. Οι περισσότερες προσπάθειες επικεντρώνονται στην ανάπτυξη ισχυρών αγωγών και στην αύξηση της διακίνησης αυτών και όχι απαραίτητα στην κατανόηση των βιολογικών διεργασιών.

Τι σας έκανε να αποφασίσετε να ανταλλάξετε την έρευνα στην πρώτη γραμμή με μία θέση στο Nature Communications ως αρχισυντάκτρια και πόσο εύκολο ήταν να κάνετε αυτό το βήμα;

Ένιωσα ότι μου έλειπε αυτό το βασικό ερευνητικό στοιχείο, αλλά ταυτόχρονα ήθελα να φύγω από τον πάγκο. Η εργασία ως συντάκτρια φαινόταν κατάλληλη για μένα, δεδομένου ότι μου αρέσει να διαβάζω και να γράφω για την επιστήμη. Μου άρεσε επίσης η ιδέα να έχω το "προνόμιο" να βλέπω την επιστήμη πριν δημοσιευτεί και να συναντώ και να αλληλεπιδρώ με ερευνητές που εργάζονται σε διάφορους τομείς. Πάντα μου άρεσε ο επιστημονικός εκδοτικός τομέας, καθώς είχα διατελέσει κριτής άρθρων κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής μου σταδιοδρομίας. Οπότε έπρεπε να βρω την κατάλληλη ευκαιρία. Η θέση του Συντάκτη στο Nature Communications ήταν πολύ σχετική με την ερευνητική μου εμπειρία, καθώς αυτή τη στιγμή χειρίζομαι εργασίες σχετικά με τη γονιδιωματική του καρκίνου (συμπεριλαμβανομένης της μονοκυτταρικής γονιδιωματικής), την επιγενωμική καθώς και εργασίες που ασχολούνται με τον χαρακτηρισμό του μικρο-περιβάλλοντος των όγκων με επιπτώσεις στην ανάπτυξη ανοσοθεραπειών καρκίνου. Θα έλεγα ότι ίσως το πιο δύσκολο μέρος ήταν να πάρω αυτή τη θέση εφόσον η διαδικασία συνέντευξης αποτελούνταν από πολλά στάδια και απαιτούσε την ολοκλήρωση αρκετών κομματιών, αλλά ήταν πολύ καλά οργανωμένη και τελικά πήγε ομαλά.  

Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της δουλειάς σας σήμερα;

Το πιο ενδιαφέρον μέρος της δουλειάς μου για μένα είναι η αλληλεπίδραση με όλους αυτούς τους ερευνητές και η δυνατότητα που έχουμε να τους βοηθάμε να βελτιώσουν το έργο τους και να το δημοσιεύσουν. Το να μπορώ να χρησιμοποιήσω τις γνώσεις μου και να συνεισφέρω στην επιστήμη με αυτόν τον τρόπο είναι πολύ ελκυστικό και επιβραβευτικό. Μου αρέσει επίσης να μαθαίνω νέα πράγματα και να έχω μια ποικιλία πραγμάτων πάνω στα οποία εργάζομαι καθημερινά. Επίσης, υπάρχουν πολλές κοινότητες εντός του εκδοτικού οίκου στις οποίες μπορείς να συμμετέχεις και να μοιράζεσαι γνώσεις με άλλους συντάκτες, κάτι το οποίο βρίσκω πολύ υποστηρικτικό. 

Είναι ο χώρος εργασίας σας ανδροκρατούμενος και αν ναι ποιοι πιστεύετε είναι οι παράγοντες και πως νιώθετε γι’ αυτό;

Στις βιοεπιστήμες, οι γυναίκες και οι άνδρες λαμβάνουν παρόμοιο αριθμό πτυχίων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι γυναίκες στον τομέα αυτό έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλο τομέα STEM. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να υπο-εκπροσωπούνται στον τομέα των επιστημονικών εκδόσεων, ιδίως σε ανώτερες θέσεις. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των στερεοτύπων σχετικά με τις δεξιότητες των γυναικών και τις πιθανές ευθύνες μητρότητας/πατρότητας. Αρκετές εκδοτικές ομάδες λαμβάνουν προληπτικά μέτρα για την προώθηση της ισότητας των φύλων και τη μείωση της προκατάληψης και ελπίζω ότι αυτό θα οδηγήσει σε επιστημονικές κοινότητες με ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων.

Τι skills πιστεύετε ότι πρέπει να έχει κανείς για να δουλέψει σε έναν τέτοιο τομέα; Τι θα συμβουλεύατε μια νεαρή γυναίκα που θέλει να ασχοληθεί με το χώρο αυτό;

Εκτός από το να έχει κανείς ένα ισχυρό ακαδημαϊκό υπόβαθρο, πρέπει να κατέχει και καλές οργανωτικές δεξιότητες και δεξιότητες ιεράρχησης προτεραιοτήτων και ευελιξία. Η δυνατότητα επικοινωνίας, τόσο γραπτή όσο και προφορική είναι επίσης απαραίτητη. Καθώς αλληλεπιδρούμε σε μεγάλο βαθμό με την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα, θα έλεγα ότι οι καλές διαπροσωπικές δεξιότητες είναι επίσης σημαντικές. Η συμβουλή μου για τις νέες ερευνήτριες που ενδιαφέρονται για μια σταδιοδρομία σε θέση επιστημονικού συντάκτη, θα ήταν να προσπαθήσουν να αναπτύξουν τις προαναφερθείσες δεξιότητες και να εργαστούν για τη δημιουργία ενός καλού επιστημονικού δικτύου. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες, αλλά η επιμονή είναι πάντα το κλειδί για την εξασφάλιση της καταλληλότερης ευκαιρίας. 

Ακολούθησε την Παρασκευή στο Linkedin.